Aurreko egunean Javier Etxeparek hitzaldi bat
aurkeztu zigun. Berak zioen arkitektoek nahigabe edo nahita gehienetan pauta
batzuk erabiltzen dituztela. Eta horren ondorioz arkitektura lana gehienak hiru
multzoetan sailkatu ditzakegula, izenburuak dioen hiru multzoetan, hain zuzen
ere.
Hitzaldiari sarrera emateko, bera ikaslea zen
garaiko gertakari bat kontatu zigun. Bertan, bere marrazketako irakaslea egun
baten esan zion margoak erosteko, eta gainera kolore gama handiena zuena
aukeratzeko. Dirutza bat gastatu ondoren bueltatu zen berriro gelara, han,
irakasleak esan zion 12 kolore soilik erabili zezakeela. Sorollaren artelan bat marraztu behar zuen. Sorollak
kolore anitzak erabiltzen ditu, matize asko eta oso saila da bere artelanak
marraztea. Gertakari honekin ikasi zuen soilik behar zuena hartzen,
sinplifikatzera, berrerabiltzera,
hautatzera, nahastera …
Perspektibari eta neurriekin lotuta, jarrera
kritikoa defendatzen zuen, espazioa aztertzeko orduan. Adibidez, giza
proportzioekin ezin dugu teoria guztiak kontuan hartu, gure ideia propioa
erabili behar dugu edo teori bat soilik aplikatu. Le Corbusierren Modulorra
erabili dezakegu, baina Leonardo da Vinciren Vitrubioa ukatuz. Lehen esandako
berdina da, soilik behar duguna erabili behar da, nahiz eta behar duguna
nahasketa bat izan.
KAIOLAK
Kasu honetan, kaiola bezala ulertzen dugunaren
kontrakoa egitean sortzen da. Erlazioa kanpoaldea eta barrualdea oso estua da,
ez da bereizten, diluitzen da. Kasu honetan garrantzitsuena itxitura da, berak
sortzen du bi espazioen arteko erlazioa.
Hirugarren
internazionalari monumentua – Vladimir Tatlin
Proiektu hau altzairuz eta beiraz eratuta
dago, ez zen eraiki eta beraz geratzen zaigun bakarra maketa da. Esan dezakegu
hiru bolumen desberdineko biraketaz sortzen dela proiektua. Bolumen bakoitza
funtzio desberdin bat dauka. Bolumenak biratzerakoan ikus daiteke bolumen
bakoitza bere abiadura propioa duela, eta honek ekartzen du formaren sorrera.
Theatre
mobile – Pascal Häusermann
Antzerki mugikorra, desmuntagarria. Behar
diren espazio laguntzaileak kanpoaldera eramaten ditu, emaitza anitz eta
desberdinak lortuz.
La casa
suspendida – Paul Nelson
Proiektu bat izan zen. Behe solairuan espazio
librea lortu nahi zuen erakusketak egiteko, beraz egitura guztia kanpoaldera
eramaten du, erdian lortu nahi zuen espazio diafano hori lortuz. Egituratik,
eskegitzen ditu beste espazio guztiak.
Farnsworth house – Mies van der Rohe
Kanpoaldeko
espazioaren zati bat barrualdearekin lotzen da, espazio sortzen da soilik
egiturarekin.
Erakusketetarako pabiloia
(New Delhi)
Proiektua
hiruki berdinen arteko elkarketaz eratzen da, hiruki kaiolaz osatuz. Hasiera
batean, proiektua altzairuz egiteko proiektatu zen, baina diru et teknologi a
faltaren ondorioz, hormigoiez eraiki izan behar
izan zen. Piramide egitura erabiltzen da kubierta eta fatxada
murrizteko, eta ginera iluminazioa handitzeko.
ATERKIAK EDO
GUARDASOLAK
Aterkiak ez
dute fatxadarik eta honek espazio anitzetara moldatzea ahalbidetzen du. Beste bi moten nahasketatzat hartu dezake
bien onuren arteko konbinaketa da. Mota hau egitura adibiderik honenak dira
bere muntatze edo desmuntatze abilitateaz.
Autobus geltokia – Joao Batista Vilanova
Iluminazio
sistema berritzailea sortu zuen. Autobusen ibilbidea hobetzeko sistema
jarraitua.
Erakusketa pabiloia, NY (1964) IBM – Eames
Proiektu
honetan altzairuzko baso bat sortu nahi dute. Eraikin honekin erakutsi nahi
zuten jendea oso ezjakina zela. Bisitariak eraikinaren zentrora eramaten
zituzten gero bigarren solairura igotzean beraiek zeuden abdukzioaz konturatu
zintezen. Bekaldean IBM-ak normalean zeuzkan erakusketak edukitzeko eta goiko
pisuan hurrengo erakusketetarako lekua.
The monumental color play – Daniel Buren
Aterkien kontzeptu
basikoa garatzen du, euskarria egituraren zentroan jarri ordez alboetara
eramaten ditu. Honek bestekin elkarketa bat ahalbidetzen du eta gainera
zutabeak zuri beltzez marrazten ditu.
BURBUILAK
Kasu honetan
burbuilek barruko eta kanpoko harremana ukatzen dute. Bien arteko erlazioa
tentsiozkoa da. Kanpo espazioaren ukatzea bezala kontsideratu ditzakegu
burbuilak. Sorpen hauten artistek gauza ikusezinetan edo ezinezkoetan oinarritzen
dira, azkeneko emaitza gehienetan eskultoriko gertatzen da.
Honen ondorioz
habitagarriak diren eskulturak sortzen dira, hauei eskultura habitagarriak
deritzogu. Hau da, eskultura eta egituraren arteko erlazio estua daukaten
artelanez hitz egiten dugu.
Fernando Higuera etxea
Lur azpiko
etxe bat sortu zuen, bere lorategian, bertan isolamendu absolutua topatzen da,ez
du inolako kalefakziorik behar. Kanpoko espazioarekin daukan harremana guztiz
apurtzen du. Espazioa bost klaraboiaz dago argiztatua. Espazio honetan disfrutatzeko
gaitasuna handitzen da.
Laburbilduz:
1.
KAIOLA: mugak fisikoak dira, baina ez bisualak.
Kanpoaldearekiko harremana azpimarratzen da.
2.
ATERKIAK: beste bi espazioen
artekoa da. Kanpoan egon harren babes bat eskaintzen du. Estalkiak
3.
BURBUILAK: kanpoaldearekiko harremana guztiz
ukatzen du, eta isolamendua bermatzen du.